Năng suất lao động của công nhân xây dựng phản ánh chất lượng của lực lượng lao động, đồng thời phản ánh kết quả của quá trình tổ chức quản lý sản xuất thi công của công ty TNHH hóa chất xây dựng Phương Nam. Trên công trình Phương Nam phân tích tình hình năng suất lao động thường sử dụng chỉ tiêu năng suất biểu thị bằng giá trị vì nó cho phép đánh giá tình hình năng suất lao động một cách tổng hợp cho các loại công tác khác nhau, mặc dù theo cách biểu thị này năng suất lao động bị ảnh hưởng bởi yếu tố giá cả và cơ cấu công tác.
Phân tích tình hình năng suất lao động của doanh nghiệp bắt đầu từ đánh giá chung tình hình, sau đó xác định các nhân tố ảnh hường và mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố tới sự tăng (giảm) năng suất lao động, trên cơ sở đó để suất các biện pháp tác động tăng năng suất lao động. Khi đánh giá tình hình năng suất lao động cần đặc biệt chú ý đến chỉ tiêu nhân công xây dựng, vì công nhân xây lắp là lực lượng trực tiếp tạo ra sản phẩm xây lắp, đồng thời kết hợp với cả hệ thống các chỉ tiêu năng suất lao động, có như vậy mới có thể chỉ ra được đầy đủ các dự trữ tiềm tàng tăng năng suất lao động và có đơn giá nhân công xây dựng phần thô cạnh tranh cho Phương Nam.
Có nhiều nhân tố ảnh hưởng tới sự biến động của chỉ tiêu năng suất lao động và đơn giá nhân công xây dựng phần thô cạnh tranh cho Phương Nam nhưng có ba nhân tố chủ yếu là:
Cơ cấu lực lượng lao động của Phương Nam (tỷ trọng lao động trực tiếp trong tổng số lao động lao động);
Mức độ sử dụng lao động về mặt thời gian (sự đảm bảo ngày công, giờ công lao động);
Mức năng suất lao động giờ công.
Mỗi nhân tố này lại chịu ảnh hưởng của nhiều nhân tố khác, ví dụ như: trình độ thành thạo nghề nghiệp của công nhân; ý thức chấp hành kỷ luật lao động của công nhân; sự đảm bảo mặt trận công tác; mức độ làm sẵn của các chi tiết, bản thành phẩm, cấu kiện; chất lượng vật liệu cung ứng; trình độ cơ giới hoá công tác xây lắp và sử dụng máy thi công; mức độ áp dụng các phương pháp thi công tiên tiến; trình độ tổ chức sản xuất và điều hành sản xuất thi công; các biện pháp khuyến khích và kích thích người lao động...
Phân tích ảnh hưởng năng suất lao động theo chỉ tiêu tương đối với đơn giá nhân công xây dựng phần thô
Đánh giá tình hình năng suất lao động theo chỉ tiêu tương đối được tiến hành bằng cách so sánh các chỉ tiêu năng suất lao động giữa thực tế và kế hoạch hay giữa thực tế của kỳ này so với thực tế của kỳ trước nhằm đánh giá mức độ tăng (giảm) năng suất lao động theo tỷ lệ %.
Gọi:
N0 CNXL ; N1 CNXL - năng suất lao động của 1 công nhân xây lắp trong kỳ kế hoạch và trong kỳ thực tế;
T0g ; T1g - số giờ làm việc bình quân trong ngày của 1 công nhân xây lắp trong kỳ kế hoạch và kỳ thực tế;
T0n ;T1n - số ngày làm việc bình quân trong kỳ của 1 công nhân xây lắp:
K - tỷ lệ thực hiện năng suất lao động của 1 Công nhân xây lắp trong kỳ thực tế so với kỳ kế hoạch.
K = N1 CNXL / N0 CNXL = (N1g / N0g) * (T1g / T0g)* (T1n / T0n)
- Ảnh hưởng của nhân tố năng suất lao động giờ (Ng) tới tỷ lệ tăng (giảm) của N CNXL trong kỳ thực tế so với kỳ kế hoạch;
- Ảnh hưởng nhân tố số giờ làm việc bình quân trong ngày (Tg) tới tỷ lệ tăng (giảm) của N CNXL. trong kỳ thực tế so với kỳ kế hoạch;
- Ảnh hưởng của nhân tố số ngày làm việc bình quân trong kỳ (Tn) tới tỷ lệ tăng (giảm) của N CNXL trong kỳ thực tế so với kỳ kế hoạch;
Phân tích ảnh hưởng của các nhân tố tới năng suất lao động có thể áp dụng phương pháp loại trừ (thay thế liên hoàn hay số chênh lệch). Xét ảnh hưởng của một nhân tố nào đó thì các nhân tố khác còn lại coi như không ảnh hưởng tới sự biến động của trị số đang phân tích.
Phân tích ảnh hưởng năng suất lao động theo chỉ tiêu tuyệt đối với đơn giá nhân công xây dựng phần thô
Phân tích tình hình năng suất lao động theo chỉ tiêu tuyệt đối nhằm đánh giá mức độ tăng (giảm) năng suất lao động do bằng giá trị khối lượng công tác xây lắp hoàn thành, hay bằng số lượng sản phẩm làm ra trong kỳ.
AN = N1CNLD – N0 CNLD
AN = (N1g.T1g.T1n) - (N0g.T0g.T0n)
AN = (N1g-N0g)*T1g*T1n + (T1g-T0g)*N0g*T1n + (T1n – T0n)*N0g*T0n
- Mức ảnh hưởng của nhân tố Ng lới sự tăng (giảm) NCNXL trong kỳ thực tế so với kỳ kế hoạch.
- Mức ảnh hưởng của nhân tố Tg tới sự tăng (giảm) Ncnxl trong kỳ thực tế so với kỳ kế hoạch.
- Mức ảnh hưởng của nhân tố Tn tới sự tăng (giảm) Ncnxl trong kỳ thực tế so với kỳ kế hoạch.
Như vậy nhân tố ảnh hưởng chính làm tăng năng suất lao động và giảm đơn giá nhân công xây dựng phần thô là do năng suất lao động giờ tăng đáng kể, tức là do tăng hiệu quả lao động là chính chứ khống phải do tăng số thời gian lao động. Đây cũng là nhân tố làm tăng đáng kể giá trị khối lượng công tác xây lắp hoàn thành, chứng tỏ trong kỳ phân tích doanh nghiệp xây dựng đã có nhiều cố gắng trong công tác tổ chức quản lý sản xuất, tạo điều kiện cho công nhân phát huy năng lực lao động và tận dụng thời gian lao động.
Tuy nhiên trong kỳ phân tích chỉ tiêu về tổng số công nhân và tổng số ngày công xây lắp đều chưa đạt kế hoạch (chỉ đạt khoảng 95%), cần có biện pháp tổ chức lao động để đảm bảo mức độ sử dụng lao động về mặt số lượng và thời gian.