Khái niệm về môi trường: Hiện nay có rất nhiều khái nhiệm về môi trường. Theo nghĩa rộng môi trường là tập hợp tất cả các điều kiện bên ngoài có ảnh hưởng đến một vật thể hay một sự kiện (Cao Liêm và Trần đức Viên, 1990). Bất cứ một vật thể, một sự kiện, hay một cơ thể nào cũng tồn tại và biến đổi trong một môi trường nhất định.
Theo điều 1, Luật Bảo vệ môi trường năm 1993 của nước ta: Môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên và yếu tố vật chất nhân tạo quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người, có ảnh hưởng tới đời sống, sản xuất, sự tồn tại, phát triển của con người và thiên nhiên.
Tuy nhiên, dưới góc độ của công tác đánh giá Tác động Môi trường, nên sử dụng khái niệm sau đây về môi trường (theo Nguyễn Khắc Kinh, 2000):
“Môi trường có tập hợp của tất cả các nhân tố, các thành phần vật chất tự nhiên và nhân tạo, các quá trình vật lý, hoá học, cơ học, sinh học và các quá trình khác được phát sinh, tồn tại và phát triển trong các quyển môi trường (địa quyển, Thuỷ quyển, Khí quyển, Sinh quyển và Nhân sinh quyển), và có quan hệ mật thiết với nhau, có mối tác động qua lại lẫn nhau, trong đó con người và các hoạt động của con người giữ vai trò quyết định.”
Trong khuôn khổ cuốn sách này, chúng tôi muốn đề cập đến môi trường nông nghiệp. đối với cây trồng trên đồng ruộng, môi trường sống bao gồm: (i) môi trường tự nhiên (đất, nước, không khí, ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, vi sinh vật, côn trùng,…); (ii) môi trường nhân tạo (được tạo ra bởi con người từ khâu làm đất, tưới tiêu, bón phân, làm cỏ, v.v.). Như vậy, cây trồng trên đồng ruộng phải chịu tác động của tổ hợp nhiều yếu tố phức tạp và sự tác động qua lại của các nhân tố này tạo nên hệ thống môi trường trên đồng ruộng. Tuy nhiên, trong thực tiễn sản xuất người ta thường đúc kết các biện pháp điều khiển môi trường trên đồng ruộng theo ca dao tục ngữ cho dễ áp dụng như “Nhất nước, nhì phân, tam cần tứ giống” hay “khoai đất lạ, mạ đất quen”. Trong sản xuất nông nghiệp, người ta có thể dự đoán xu hướng dịch bệnh và năng suất của cây trồng thông qua các diễn biến về thời tiết.
Vai trò của môi trường trong nông nghiệp bao gồm: (i) Vật mang; (ii) nơi cư trú; (iii) nơi chứa và phân huỷ chất thải; (iv) thông tin.