Về phương diện kỹ thuật, các công ty bảo hiểm nhân thọ thực hiện các nghiệp vụ bảo hiểm phụ thuộc vào tuổi thọ của con người. Để thỏa mãn nhu cầu đa dạng của khách hàng, các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ cung ứng nhiều loại sản phẩm bảo hiểm nhân thọ khác nhau. Song có thể chia các hợp đồng bảo hiểm đó thành ba loại chủ yếu là bảo hiểm nhân thọ trong trường hợp tử vong, bảo hiểm nhân thọ trong trường hợp sống và bảo hiểm nhân thọ hỗn hợp.

Bảo hiểm nhân thọ trong trường hợp tử vong là loại bảo hiểm nhân thọ theo đó doanh nghiệp bảo hiểm phải trả tiền bảo hiểm hoặc trợ cấp cho người thụ hưởng khi và chỉ khi người được bảo hiểm bị chết. Loại bảo hiểm này bao gồm bảo hiểm tử vong có thời hạn xác định (bảo hiểm tử kỳ) và bảo hiểm tử vong vô thời hạn (bảo hiểm trọn đời). Trong bảo hiểm tử kỳ, doanh nghiệp bảo hiểm trả tiền bảo hiểm cho người thụ hưởng bảo hiểm khi người được bảo hiểm bị chết trước một thời điểm nhất định đã chỉ rõ trong hợp đồng bảo hiểm. Như vậy, việc trả tiền của người bảo hiểm là không chắc chắn nên phí bảo hiểm thường thấp nhất so với các hợp đồng bảo hiểm nhân thọ khác. Bảo hiểm tử kỳ không có mục đích tiết kiệm mà chỉ đơn thuần là chống lại rủi ro tử vong.

Ngược lại, bảo hiểm trọn đời là dạng hợp đồng bảo hiểm dài hạn, không bị giới hạn về ngày hết hạn hợp đồng. Người bảo hiểm cam kết trả tiền cho người thụ hưởng căn cứ theo số tiền bảo hiểm đã được ấn định trong hợp đồng khi người được bảo hiểm chết vào bất kỳ thời điểm nào kể từ ngày ký hợp đồng. Số tiền bảo hiểm được người bảo hiểm trả một lần cho người thụ hưởng. Phí bảo hiểm mà người tham gia bảo hiểm phải nộp trong trường hợp này cao hơn so với bảo hiểm tử kỳ, bởi vì rủi ro chết chắc chắn sẽ xảy ra đối với bất kỳ người được bảo hiểm nào. Bảo hiểm nhân thọ trọn đời là loại hình bảo hiểm dài hạn, với việc được trả tiền bảo hiểm là chắc chắn, do đó, có thể coi đây là một hình thức tiết kiệm của người tham gia bảo hiểm, nhằm tạo ra một khoản tiền lớn trong tương lai cho người thụ hưởng bảo hiểm. Đối với những hợp đồng có số tiền bảo hiểm lớn, việc tham gia bảo hiểm trọn đời, còn có ý nghĩa trong việc giữ gìn tài sản, tạo dựng và khởi nghiệp kinh doanh cho thế hệ sau.

Bảo hiểm trong trường hợp sống có cơ sở và nguyên tắc kỹ thuật ngược lại so với bảo hiểm nhân thọ trong trường hợp tử vong, nghĩa là người bảo hiểm phải trả tiền bảo hiểm hoặc trợ cấp định kỳ khi và chỉ khi người được bảo hiểm còn sống. Bảo hiểm trong trường hợp sống có hai dạng hợp đồng cơ bản là bảo hiểm sinh kỳ và bảo hiểm niên kim.

Bảo hiểm sinh kỳ còn được gọi là bảo hiểm có số tiền bảo hiểm trả sau, trong đó, người bảo hiểm cam kết trả cho người được bảo hiểm một số tiền bảo hiểm ấn định, nếu người được bảo hiểm sống đến thời điểm đã được xác định từ ngày ký kết hợp đồng. Hợp đồng bảo hiểm này giúp người được bảo hiểm có một khoản tiền mong muốn vào một thời điểm nhất định trong tương lai để thực hiện những dự định của họ trong cuộc sống.

Thông thường nếu người được bảo hiểm chết trước thời hạn thanh toán thì người bảo hiểm sẽ không phải trả bất cứ khoản tiền nào. Tuy nhiên, có những doanh nghiệp bảo hiểm thỏa thuận hoàn lại phí bảo hiểm cho gia đình người được bảo hiểm; thông thường số phí bảo hiểm hoàn lại này đã được doanh nghiệp bảo hiểm trừ đi các chi phí ký kết hợp đồng và chi phí quản lý.

Đối với hợp đồng bảo hiểm có số tiền bảo hiểm trả sau, phí bảo hiểm có thể trả một lần vào thời điểm ký kết hợp đồng, hoặc có thể được trả làm nhiều lần. Nếu phí bảo hiểm được thanh toán định kỳ thì người tham gia bảo hiểm sẽ nộp phí đến một độ tuổi nhất định nào đó theo thỏa thuận giữa hai bên khi ký kết hợp đồng, hoặc nộp phí cho đến khi kết thúc hợp đồng.

Bảo hiểm niên kim là dạng hợp đồng đóng phí bảo hiểm một lần hoặc nhiều lần và từ một thời điểm nhất định, theo định kỳ, người được bảo hiểm nhận được một khoản tiền chi trả từ người bảo hiểm.

Khoản tiền thanh toán định kỳ được gọi là niên kim mặc dù có thể được người bảo hiểm trả hàng năm, nửa năm, hàng quý hoặc hàng tháng. Theo các tiêu thức phân loại khác nhau, niên kim được chia thành niên kim trả ngay và niên kim trả sau, niên kim tạm thời và niên kim vĩnh viễn (trọn đời), niên kim cố định và niên kim biến đổi, niên kim đầu kỳ và niên kim cuối kỳ,…

Hợp đồng bảo hiểm niên kim là một dạng hợp đồng bảo hiểm nhân thọ trong trường hợp sống, có nghĩa là khi người được bảo hiểm chết tương ứng với việc chấm dứt thực hiện nghĩa vụ của người bảo hiểm. Người bảo hiểm sẽ được giải phóng mọi nghĩa vụ đã cam kết trong hợp đồng bảo hiểm. Vì vậy để tránh trường hợp khi người được bảo hiểm vừa đóng phí bảo hiểm xong, chưa được nhận niên kim hoặc mới chỉ nhận được một số ít lần trả tiền từ người bảo hiểm mà người đó đã tử vong, trong thực tế, có những hợp đồng bảo hiểm niên kim được đưa thêm điều khoản hoàn phí bảo hiểm,….

Bảo hiểm nhân thọ hỗn hợp là dạng hợp đồng bảo hiểm đồng thời đảm bảo cho hai sự kiện là tử vong và còn sống của người được bảo hiểm. Theo hợp đồng bảo hiểm này, nếu người được bảo hiểm còn sống đến một thời điểm quy định thì người đó sẽ nhận được số tiền bảo hiểm trong hợp đồng hoặc các khoản trợ cấp định kỳ. Trường hợp ngược lại, nếu người được bảo hiểm bị chết trước thời điểm đó thì người thụ hưởng bảo hiểm sẽ nhận được quyền lợi bảo hiểm.

Trong hợp đồng bảo hiểm này thì phí bảo hiểm thường đóng định kỳ và không thay đổi trong suốt thời hạn bảo hiểm. Thời hạn bảo hiểm của hợp đồng bảo hiểm này tương đối dài, có thể là 5 năm, 10 năm,….

Các hợp đồng bảo hiểm nhân thọ hỗn hợp có mức phí cao hơn so với các dạng hợp đồng bảo hiểm nhân thọ khác. Sở dĩ như vậy là vì, nếu không hủy bỏ hợp đồng trước hạn, việc trả tiền của người bảo hiểm cho người thụ hưởng là một điều chắc chắn trong tất cả các hợp đồng bảo hiểm.

Bảo hiểm nhân thọ hỗn hợp là dạng hợp đồng có giá trị tiền mặt và giá trị hoàn lại (giá trị giải ước), vì thế nó cũng là một bảo chứng cho những khoản tiền vay và trong chừng mực nhất định, người được bảo hiểm có thể thế chấp hợp đồng bảo hiểm cho ngân hàng,… để vay tiền.

Do bảo hiểm cho cả hai sự kiện là “tử vong” và “còn sống” của người được bảo hiểm, vì thế cả hai yếu tố rủi ro và tiết kiệm được đan xen nhau trong cùng một hợp đồng bảo hiểm. Người tham gia bảo hiểm sẽ giải quyết được đồng thời hai nhu cầu bởi cùng một hợp đồng bảo hiểm, đó là vừa cho phép người được bảo hiểm tiết kiệm những khoản phí nhỏ nộp mỗi lần để thu được một khoản tiền lớn trong tương lai, vừa cho phép góp phần ổn định cuộc sống cho những người thụ hưởng bảo hiểm khi người được bảo hiểm bị chết.

Ngoài các đảm bảo trong các hợp đồng bảo hiểm chính, người bảo hiểm còn đưa ra các bảo hiểm bổ sung để người tham gia bảo hiểm lựa chọn, với điều kiện phải đóng thêm một mức phí bảo hiểm nhất định. Các bảo hiểm bổ sung chủ yếu là miễn nộp phí bảo hiểm, bảo hiểm thương tật vĩnh viễn, hoàn phí bảo hiểm, thanh toán chi phí điều trị, bảo hiểm bệnh hiểm nghèo,….

Như vậy, thông qua hợp đồng bảo hiểm, giữa doanh nghiệp bảo hiểm và người tham gia bảo hiểm có những mối quan hệ qua lại và ràng buộc lẫn nhau. Khi một hợp đồng bảo hiểm nhân thọ được ký kết, dưới những góc độ nhất định, cả doanh nghiệp bảo hiểm và bên mua bảo hiểm đều có những nhu cầu khác nhau được thoả mãn. Đối với doanh nghiệp bảo hiểm việc ký kết thêm được một hợp đồng bảo hiểm nhân thọ với khách hàng sẽ góp phần đảm bảo yêu cầu về quy luật số lớn trong hoạt động kinh doanh bảo hiểm. Đối với bên mua bảo hiểm, hợp đồng bảo hiểm nhân thọ đã đáp ứng được nhu cầu chống lại rủi ro tử vong dẫn đến mất giảm thu nhập cho gia đình hoặc đã thực hiện một kế hoạch tiết kiệm dài hạn, đảm bảo có một nguồn lực tài chính đủ lớn để xử lý các vấn đề nảy sinh của cuộc sống trong tương lai.

Việc thực hiện những cam kết pháp lý phải căn cứ vào những quy định cụ thể trong hợp đồng. Ở hầu hết các hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, những điều khoản liên quan tới quyền và nghĩa vụ giữa doanh nghiệp bảo hiểm và bên mua bảo hiểm đều căn cứ vào ba yếu tố chủ yếu là thời hạn hợp đồng, số tiền bảo hiểm (hoặc trợ cấp định kỳ) và độ tuổi của người được bảo hiểm.