Ý nghĩa của tổ chức lao động khoa học trong xây dựng
Ngày nay khoa học kỹ thuật không ngừng phát triển, ngày càng đạt được những thành tựu hết sức to lớn và đang trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp. Việc áp dụng rộng rãi các thành tựu khoa học kỹ thuật và sản xuất đã làm thay đổi cơ hản nội dung và tính chài của quá trình sản xuất. Quá trình sản xuất thủ công phân tán trước đây dần được cái biến thành quá trình cơ khí hóa, tự động hóa với sự tập trưng và chuyên môn hóa cao quá trình lao động nhân công giờ đây không đơn giản chỉ là quá trình hoạt động về thể lực mà còn là quá trình hoạt động về thần kinh và trí óc. Nhân công xây dựng không những phải có sức khỏe mà còn phải có kiến thức, hiểu biết rộng, có trình độ chuyên môn cao về kỹ thuật thi công nhà ở. Sự xác định đúng đắn giá trị công trình thi công, phản ứng nhanh trước các tình thế xảy ra nhằm hoàn thành tốt nhiệm vụ xây dựng kinh doanh trở thành tiêu chuẩn cần thiết đối với cán bộ, công nhân thi công xây dựng nhà ở dân dụng.
Tổ chức lao động được coi là khoa học là tổ chức lao động dựa trên cơ sở các thành tựu khoa học và kinh nghiệm tiên tiến, được áp dụng một cách có hệ thống vào sản xuất. Nó cho phép kết hợp tốt nhất giữa kỹ thuật và con người trong quá trình thi công từ phần thô cho đến hoàn thiện nhà đã xây thô phải thống nhất và đảm bảo sử dụng có hiệu quả nhất vật tư, nhân công, nâng cao không ngừng năng suất lao động, tạo điều kiện giữ gìn sức khỏe cho nhân công xây dựng. Làm cho lao động trở thành nhu cầu đầu tiên của cuộc sống. Tổ chức lao động khoa học là quá trình sáng tạo thường xuyên, trong quá trình đó tổ chức lao động được tiến hành phù hợp với trình độ phát triển của kỹ thuật và sản xuất.
Tổ chức lao động khoa học nghiên cứu việc tổ chức lao động trên tất cả các phương diện kỹ thuật, kinh tế, sinh học, xã hội và pháp lý.
Đối tượng nghiên cứu của tổ chức lao động khoa học là lao động sống.
Mục đích của tổ chức lao động khoa học là: tạo điều kiện lao động thuận lợi nhất, giữ gìn và duy trì khả năng ỉàm việc của người lao động ở mức độ cao và nâng cao sự hứng thú cho nhân công thi công xây dựng nhà ở dân dụng.
.jpg)
Nội dung của tổ chức lao động khoa học
Phân công lao động và hợp tác lao động;
Tổ chức phục vụ nơi làm việc;
Nghiên cứu và phổ biến các phương pháp lao động tiên tiến;
Đào tạo và nâng cao trình độ cán bộ, công nhân viên;
Hoàn thiện công tác định mức kỹ thuật lao động;
Cải thiện điều kiện lao động và sức khỏe cho công nhân;
Giáo dục ý thức tự giác đối với lao động, tôn trọng pháp luật nha nước, kỷ luật lao động;
Cải tiến tổ chức lao động của công nhân phụ trợ.
Phân công lao động và hợp tác lao động
Đây là vấn đề trung tâm của tổ chức lao động khoa học và là yếu tố quan trọng nhất để tăng nslđ.
Phân công lao động và hợp tác lao động được tiến hành theo 3 giai đoạn:
Giai đoạn chuẩn bị: trên cơ sở phân tích các điều kiện sản xuất, kỹ thuật xác định đơn giá thi công xây dựng từng hạng mục từ phần thô, đến hoàn thiện nhà đã xây thô, hay xác định giới hạn tối ưu của việc phân công hợp tác lao động về các mặt kinh tế-xã hội sinh lý học cũng như xác định chức năng hợp lý của các loại hình tổ, đội sản xuất.
Giai đoạn thiết kế: xác định thành phần về số lượng, nghề nghiệp, trình độ của các tổ, đội sản xuất. Xuất phát từ số cán bộ, công nhân viên hiện có để phân chia họ thành các tổ, đội. Cũng trong giai đoạn này, thiết kế kết cấu hợp lý cửa các bụ uhan quản lý và tính toán sơ bộ hiệu quả kinh tế của việc thành lập các tổ, đội sản xuãt.
Giai đoạn áp dụng các giải pháp thiết kế; nghiên cứu việc bố trí đầy đủ công việc thực tế của mỗi thành viên trong tổ, đội và thitít bị xác định điẻu kiện tầm lý học của toàn bộ cũng như từng bộ phận trong tổ đội, điều chỉnh sửa đổi các giải pháp thiết kế. Phân công lao động: là quá trình phân chia chứng theo công nghệ, chức năng, trình độ, sức khoẻ, thời gian và phạm vi hoạt động cũng như các dấu hiệu khác và xác định tỷ lệ về mật số lượng giữa các loại lao động.
Trong xây dựng, phân công lao động được tiến hành chủ yếu theo công nghệ và theo chức năng.
Phân công lao động theo công nghệ được xác định theo khối lượng và nội dung của quá trình sản xuất, tiếp đó còn tiến hành phân công theo trình độ và theo bước công việc.
Phân công lao động theo chức năng là xác định phạm vi trách nhiêm và chức năng của từng thành viên trong tổ, đội, phân công chức năng chính và phụ, chuyên môn hóa từng nhóm công nhân.
Áp dung hình thức phân công lao động hợp lý có căn cứ khoa học sẽ tạo điều kiên để phối hợp hoạt động chặt chẽ và có hiệu quả giữa từng công nhân với nhau. Nó cho phép người lao động hiểu rõ chức năng sản xuất của mình, nắm vững công việc một cách nhanh chóng và làm việc với năng suất lao động cao.
Hợp tác lao động: là quá trình phối hợp hợp lý giữa các loại lao động và giữa những người lao động với nhau, nhằm hoàn thành một nhiệm vụ chung. Cũng như phân công lao động, hợp tác lao động cũng được thực hiện theo công nghệ, chức nàng, trình độ và các dấu hiệu khác. Trong xây dựng sử dụng các hình thức hợp tác uio động sau: tổ chức lao động tập thổ, kết hợp nghề, kết hợp chức năng, phục vụ nhiều máy và hợp tác giữa các mùa.
Hình thức tổ chức lao động tập thể được áp dụng hợp lý trong trường hợp không có khả năng phan công nhiệm vụ sản xuất cho những người lao động một cách riêng biệt hay không có khả năng hoàn thành công việc đứng thời hạn nếu chỉ giao cho một người, cũng như cần sự phối hợp chặt chẽ công tác sản xuất theo thời gian và không gian.
Tổ chức lao động tập thế xuất phát từ đơn vị cấu thành nhỏ nhất (vế phương diện tổ chức thi công) của quá trình xây dựng là bước công việc.
Tuỳ theo nội dung, tính chất và mối quan hệ lẫn nhau giữa các bước công việc mà thành lập các tổ, đội sản xuất để hoàn thành công việc với năng suất cao.
Tổ sản xuất là đơn vị sản xuất nhỏ nhất trong xây dựng. Số lượng và thành phần nghề nghiệp, trình độ của công nhân trong tổ xác định trên cơ sở phân tích nội dung, tính chất, thời gian thực hiện công việc và mức độ phức tạp của công việc. Tổng hợp một số tổ có quan hệ mật thiết lẫn nhau thành đội sản xuất. Trong sản xuất xây dựng có 2 loại đội: (đội sản xuất chuyển nghiêp và đội sản xuất tổng hợp).
Đội sản xuất chuyên nghiệp (chuyên môn hóa): gồm những công nhân cùng một nghề và thực hiện một loại công việc. Khi áp dụng hình thức đội chuyển nghiệp cần tổchức phối hợp chặt chẽ công tác giữa các đội với nhau, nếu không, sẽ gây tình trạng lãng phí lớn về thời gian và làm cho quá trình sản xuất bị gián đoạn. Han nữa, đo việc tính toán và trả lương của các đội không theo cùng một loại sản phẩm chung nên dẻ có hiện tượng các đội ít hợp tác giúp đd lẫn nhau, ít quan tâm lo lắng đến việc hoàn thành sản phẩm chung.
Đội sản xuất tổng hợp: là hình thức tổ chức tiên tiến nhất, bao gồm những công nhân nhiều ngành nghề khác nhau để thực hiện một số công việc có liên quan với nhau về mặt tổ chức kỹ thuật, áp dụng những hình thức này có thể thực hiện sự phân công hợp tác trong nội bộ thống nhất những công việc có liên quan mật thiết với nhau nắm vững công việc của những nghề nghiệp liên quan với nhau và giúp đỡ nhau trong công tác. Hơn nữa, tiền lương của tất cả công nhân trong đội đều phụ thuộc vào số lượng sản phẩm chung. Vì vậy, năng suất lao động của các đội sản xuất tổng hợp thường cao hơn năng suất lao động của các đội chuyển nghiệp. Hình thức này áp dụng thích hợp nhất trong trường hợp khối lượng công tác phân tán lốn.
Để tổ chức các đội sản xuất tổng hợp tốt, cần chú ý giao khối lượng công tác kịp thời, cố gắng áp dụng hình thức giao khoán và thực hiện chế độ hạch toán kinh tế trong các đội.
Tóm lại: tổ chức lao động khoa học cần xem xét sự kết hợp một cách có hiệu quả giữa phân công và hợp tác lao động.
Tổ chức phục vụ nơi làm việc
Nơi làm việc là khoảng không gian cần thiết để bố trí, xếp đặt các máy móc thiết bị đối tượng lao động và công trình xây dựng, cũng như để cho công nhân và máy móc thiết bị tham gia quá trình xây dựng đi lại, hoạt động.
Nội dung chủ yếu của tổ chức và phục vụ nơi làm việc là tổ chức không gian nơi làm việc, điều chỉnh sự bố trí máy móc thiết bị, công cụ, đối tượng lao động trong phạm vi nơi làm việc.
Mục đích của tổ chức không gian nơi ỉàm việc là tạo điều kiện lao động thuận lợi và an toàn, sử dụng hiệu quả nhất diện tích nơi làm việc, thời gian làm việc nhờ sự trừ bỏ những di chuyển thừa trong phạm vi nơi làm việc,
Quy hoạch không gian nơi làm việc cần tính đến đặc điểm nhân chủng học của con. Người. Cần đảm bảo sự phù hợp giữa tầm vóc của người lao động với máy móc thiết bị khi xác định chiều cao của bề mật nơi làm việc, kích thước của thiết bị và nơi làm việc.
Quy hoạch nơi làm việc cần đảm bảo tư thế làm việc thuận lợi và phương pháp thao tác lao động hợp lý. Tuỳ đặc điểm, tính chất của công việc mà lựa chọn tư thế làm việc thuận lợi nhất, đảm bảo sự đi lại của con người và của các phương tiện vận tải thỏa mãn các điều kiện vệ sinh, các yêu cầu về kỹ thuật an toàn và bảo hộ lao động. Nguyên vật liệu, bán thành phẩm cần xếp đặt thế nào để công nhân có thể sử dụng một cách thuận lợi và để công việc vận chuyển chứng không cản trở quá trình lao động. Đôi với những công cụ, dụng cụ sử dụng thường xuyên cần xếp đặt ở những nơi nhất định phù hợp với trình tự sử dụng chứng và với sự di chuyển của công nhân.
Một nội dung quan trọng của tổ chức không gian nơi làm việc là đảm bảo công cụ lao động cho mọi người. Điều đó nhằm giảm bớt chi phí lao động xã hội cần thiết trong việc hoàn thành khối lượng công tác xây dựng với thời hạn đã quy định.
Thực chất của công tác phục vụ nơi làm việc là tiến hành chuẩn bị cho thi công đây là một vấn đề quan trọng trong giai đoạn đầu của công tác quản lý xây dựng. Trước hết cần làm tốt các công việc sau:
Chuẩn bị cho thi công, lập các kế hoạch tác nghiệp, các bản hướng dẫn thi công.
Chuẩn bị tốt các loại máy xây dựng, thực hiện tốt các quy trình và chế độ bảo dưỡng kiểm tra máy.
Cung cấp kịp thời, đầy đủ các dụng cụ, công cụ và các loại vật tư kỹ thuật ngay tại nơi làm việc, đồng thời kiểm tra kỹ thuật các loại vật tư, kết cấu đó trước khi đưa vào sản xuất.
Đảm bảo trật tự cần thiết tại nơi làm việc.
Tóm ìại\ tổ chức lao động khoa học tại nơi làm việc là phân chia hợp lý nhất quá trình xây đựng thành các bước công việc, trên cơ sở đó bố trí, xếp đạt con người và máy móc một cách đứng đắn và tổ chức hợp lý mối quan hê giữa chúng, trang bị và cung cấp kịp thời, dầy đủ mọi nhu cầu cẩn thiết cho nơi làm việc, áp dụng các sơ đồ công tác chế độ làm việc và nghỉ ngơi hợp lý.
Nghiên cứu và phổ biến các phương pháp lao động tiên tiến
Phương pháp lao động tiên tiến là phương pháp lao động mà cầc thao tác được thực hiện nhanh, gọn, nhịp nhàng, tốn ít công sức và thời gian, đảm bảo chất lượng sản phâm, tiêt kiệm vật liệu và thỏa mãn các yêu cầu của kỹ thuật an toàn lao động.
Nghiên cứu và áp dụng các phương pháp nhân công tiên tiến là biện pháp quan trọng để tăng năng suất lao động trong thi công xây dựng phần thô đến hoàn thiện nhà đã xây thô. Nội dung chủ yếu của nghiên cứu phương pháp lao động tiên là phân tích phương pháp thao tác lao động của những công nhân tiên tiến để đánh giá đứng ý nghĩa và sự hợp lý của từng thao tác trong quá trình đó. Trên cơ sở đó loại trừ các động tác, thao tác thừa, nặng nhọc, xây dựng phương pháp thao tác hợp lý tốn ít công sức và thời gian làm giảm đơn giá thi công phần thô của Công ty hóa chất xây dựng Phương Nam.
Khi xây dựng phương pháp thao tác hợp lý là cần cố gắng thay thế các động tác dài bằng động tác ngắn (bố trí vật liệu, dụng cụ tại chỗ làm việc, xếp đặt chứng phù hợp với sự vận động của công nhân). Xác định phương pháp chuyển động từ động tác này sang
Động tác khác để đảm bảo các thao tác được liên tục, giảm bớt động tác thừa, phối hợp công việc của tay và chân, làm việc cả hai tay.
Khi so sánh chọn phương tiện cơ giới, công cu, dung cu của công nhân cần chú ý những điểm sau:
Ảnh hưởng của công cu lao động đến năng suất và giảm nhẹ lao động của công nhân
Chi phí vật liệu và chất lượng sản phẩm
Giá trị vật liệu và hao phí lao động để chế tạo công cụ, dụng cụ đó
Tính chất sử dụng của nó (hao mòn, chu kỳ sửa chữa... )
Thao tác có thuận tiện và dễ dân g không
Hình thức phổ biến rộng rãi nhất các phương pháp lao động tiên là lập một quá trình thi công mẫu, trình bày dưới dạng biểu đồ kỹ thuật có kèm theo các tài liệu về thực chất của phương pháp tiên tiến, hiệu quả của nó và những điều kiện tổ chức kỹ thuật cẩn thiết để áp dung chúng.
Trước khi áp dụng những phương pháp này cần được thảo luận ở các tổ, đội công nhân tiên tiến và cán bộ kỹ thuật và được điều chỉnh cho phù hợp với kết quả thảo luận.
Đào tạo và nứng cao ninh độ cún bộ, công nhân viên:
Việc đào tạo và nâng cao trình độ văn hóa kỹ thuật cho cán bộ công nhân viên có ý nghĩa rất quan trọng đối với tổ chức lao động khoa học cũng như việc thức đẩy tiến bộ kỹ thuật.
Việc đào tạo bổi dưỡng các loại cán bộ, công nhân có thể theo hình thức học tại chức tại các trường hoặc đào tạo trong thực tố sản xuất theo kiểu kèm cặp. Song song với việc đào tạo nâng cao trình độ văn hóa, chuyên môn còn phải kết hợp giáo dục ý thức trách nhiệm đối với chất lượng công tác và chấp hành nghiêm kỷ luật lao động. Ngoài ra còn cần phải tổ chức phổ biến các phương pháp lao động tiên tiến.
Hoàn thiện công tác định mức kỹ thuật lao động
Tổ chức lao động khoa học tiến hành trên cơ sở các định mức có căn cứ khoa học. Vì vây cần cải tiến công tác định mức, nâng cao tính sát thực của nó. Cụ thể, cẩn đào tạo, bổi dựỡng một đội ngũ cán bộ, nhân viên định mức có trình độ nghiệp vụ tốt hoàn thiện phương pháp xây đựng định mức khoa học, trang bị các công cụ mới nhất và kỹ thuật hiện đai để làm công tác này.
Các định mức kỹ thuật lao động phải được xây dựng trên cơ sở áp dụng các phương pháp lao động tiên tiến, các hình thức phân chia và hợp tác lao động tiên tiến và tổ chức tốt phục vụ nơi làm việc.
Cải thiện điều kiện lao động và sức khỏe công nhân:
Để cải thiện điều kiện lao động và sức khỏe công nhân cần áp dụng các biện pháp.
Cơ giới hóa từng bước và tiến tới toàn bộ những công việc nặng nhọc, tốn nhiều công sức;
Sử dụng các thiết bị cơ giới nhỏ, các công cụ, dụng cụ cải tiến nhằm giảm nhẹ lao động và giảm bớt tỷ trọng công việc thủ công trong xây dựng;
+ công xưởng hóa việc sản xuất các kết cấu phục vụ xây dựng;
Xây dựng chế độ lao động và nghỉ ngơi thích hợp vối đặc điểm của sản xuất, tính chất, mức độ nặng nhọc và cường độ lao động;
Thay đổi phương pháp công tác trong các điều kiện sản xuất khác nhau.
Ngoài ra cần chú ý cải tiến công tác phục vụ đòi sống, vệ sinh cho công nhân.
Giáo dục ý thức tự giác đối với lao động, tôn trọng pháp luật nhà nước, kỷ luật lao động
Đây cũng là nội dung quan trọng của tổ chức lao động khoa học. Để thực hiện công tác này cần tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng, xây dựng nề nếp sản xuất với kỷ luật lao động cao.
Cải tiến tổ chức lao động của công nhân phụ trợ
Trong xây dựng còn sử dụng rất nhiều lao động thủ công để thực hiện những công tác phục vụ cho các máy thi công. Cải tiến tổ chức lao động những công nhân này để giảm bớt (đi đến loại trừ) công việc thủ công là một vấn đề quan trọng nhằm nâng cao nslđ.
Để giảm bớt số lượng công nhân theo mẩy cần tận dụng thời gian làm việc kết hợp nghề nghiệp. Nghĩa là, một công nhân có thể đảm nhận nhiều nghề khác nhau cơ giới hóa những công việc phụ trợ có khối lượng lớn có nhiều lao động hoặc áp dụng các biện pháp tổ chức quản lý như công tác bảo quản, chuẩn bị thi công phụ trợ.
Tổ chức thi đua xã hội chủ nghĩa và khuyến khích vật chất
Kết hợp đứng đắn các phong trào thi đua xhcn với việc thực hiện chế độ khuyến khích vật chất sẽ làm cho công nhân trên cơ sở nâng cao nhiệt tình cách mạng, ý thức làm chủ tập thể và tình thần trách nhiệm càng phát huy hơn nữa đến thành quả sản xuất do đó ra sức cải tiến kỹ thuật, phát huy sáng kiến cải tiến kỹ thuật, phát huy sáng tạo để nâng cao nslđ, tiết kiệm nguyên vật liệu, hạ giá thành sản phẩm.